فایل دانشگاهی – بررسی جایگاه حیات طیبه در سند تحول بنیادین تعلیم و تربیت ایران
فصل اول
مقدمه:
حیات طیبه یکی از مقولات بنیادی در اندیشهی بشر معاصر است. مسلمان و غیرمسلمان از منظر خاص خود این موضوع را موردمطالعه قرار دادهاند و با توجه به دیدگاههای مکتبشان از آن تعریفی ارائه دادهاند.
اصطلاح حیات طیبه برگرفته از قرآن کریم (آیهی ۹۷ سوره نحل) است. حیات پاک در اصطلاح اسلامی نوعی زندگی است که انسان در ارتباط باخدا به آن دست مییابد و با دست یافتن به آن در همهی ابعاد وجودی خود از پلیدی برکنار خواهد ماند. این ابعاد شامل جسم، اندیشه و اعتقاد، میل، اراده و عمل است. (باقری،۱۳۸۹)
قرآن حیات طیبه را بهعنوان حیات واقعی بیان نموده است. حیات طیبه اثر خاص و محصول نوعی زندگی است که در آن التزام و پای بندی به احکام و معارف دین، تحقق عینی و عملی یافته است. در حیات طیبه طهارت و پاکی، جمیع شئون انسانها را در برگرفته و اعتقادات و اخلاقیات و اعمال و رفتار مردم تطهیر شده و معارف و مسائل اخلاقی و احکام الهی، مطهر و پاککنندهی زندگی انسانهاست. (علیاکبری،۱۳۹۰)
در مبانی نظری تحول بنیادین نظام تعلیم و تربیت ایران نیز حیات طیبه بهعنوان وضع مطلوب زندگی بشر بر اساس نظام معیار ربوبی است که با انتخاب و التزام آگاهانه و اختیاری این نظام معیار در همین زندگی دنیایی و در جهت تعالی آن از سوی خداوند به انسان اعطا میشود و تحقق آن باعث دستیابی بهغایت اصیل زندگی انسان یعنی قرب الی الله خواهد شد.
از مفهوم تربیت تعاریف متعددی ارائهشده است ولی در مبانی نظری سند تحول بنیادین تعلیم و تربیت ایران بهعنوان مهمترین سند اجرایی در حوزه آموزشوپرورش تربیت عبارت است از:”فرایند تعاملی زمینهساز تکوین و تعالی پیوسته هویت متر بیان، به صورتی یکپارچه و مبتنی بر نظام معیار اسلامی بهمنظور هدایت ایشان در مسیر آماده شدن جهت تحقق آگاهانه و اختیاری مراتب حیات طیبه در همهی ابعاد”(مبانی نظری سند تحول بنیادین تعلیم و تربیت)
با توجه به اینکه هدف همهی فعالیتهای تربیتی نیل به قرب الی الله بیانشده است و راه رسیدن به این هدف متعالی نیز در تحقق مراتب حیات طیبه عنوانشده است و با عنایت به نقش کلیدی آموزشوپرورش در تربیت نیروی انسانی موردنیاز جامعه، بررسی جایگاه حیات طیبه در مبانی نظری سند تحول بنیادین تعلیم و تربیت و شناسایی نقش آموزشوپرورش در فراهم آوردن زمینهی تحقق حیات طیبه اهمیت زیادی دارد.
در این فصل ضمن بیان مسئله و بیان اهمیت و ضرورت تحقیق ازلحاظ عملی و نظری و بیان اهداف و سؤالات پژوهش به تعریف واژگان و مفاهیم خواهیم پرداخت.
۱ ـ ۱ بیان مسئله:
تعلیم و تربیت همواره از دغدغههای مصلحان و متفکران بوده و تعاریف متعددی از آن ارائه دادهاند. طبق تعریفی که از تربیت در فلسفه تربیت در ایران (سند تحول بنیادین آمورش و پرورش) بیانشده است تربیت عبارت است از “فرایند تعاملی زمینهساز تکوین و تعالی پیوسته هویت متر بیان، به صورتی یکپارچه و مبتنی بر نظام معیار اسلامی بهمنظور هدایت ایشان در مسیر آماده شدن جهت تحقق آگاهانه و اختیاری مراتب حیات طیبه در همهی ابعاد. (مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی جمهوری اسلامی ایران،۱۳۹:۱۳۹۱)
اگر تعلیم و تربیت را صیرورت و تحول آدمی از وضع موجود به وضع مطلوب تلقی کنیم، بدون شک این تحول، نیازمند به آگاهی از هدف و مجموعه اهدافی است که جهت و مسیر حرکت و سرانجام، منزل نهایی آن را مشخص میسازد. آنچه به نام فلسفه آموزشوپرورش و یا فلسفه و اصول آموزشوپرورش نامیده میشود، بیشتر جنبهای است از فلسفه که به
- ۹۹/۰۸/۲۹